Zout, een alomtegenwoordig ingrediënt in ons dagelijks leven, speelt een cruciale rol in onze gezondheid. Dit artikel gaat dieper in op de effecten van zout op ons lichaam, de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid en de gevolgen van zowel een teveel als een tekort aan zout. Aan de hand van wetenschappelijke bronnen worden de voordelen en gevaren van zoutconsumptie geanalyseerd.
Wat is zout en waarom hebben we het nodig?
Chemische samenstelling
Zout, of natriumchloride (NaCl), is een chemische verbinding bestaande uit natrium en chloride-ionen. Het is een essentieel mineraal voor het menselijk lichaam en speelt een belangrijke rol in verschillende fysiologische processen.
Functies van zout in het lichaam
Zout speelt een cruciale rol in het reguleren van de vochtbalans, bloeddruk, spier- en zenuwfuncties en het handhaven van de zuur-base balans in het lichaam (1).
Bronnen: (1) Ha, S. K. (2014). Dietary salt intake and hypertension. Electrolyte & Blood Pressure, 12(1), 7–18. https://doi.org/10.5049/EBP.2014.12.1.7
Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid zout
Richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
Volgens de WHO moet de zoutinname voor volwassenen beperkt worden tot minder dan 5 gram (ongeveer 1 theelepel) per dag om het risico op hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten te verminderen (2).
Aanbevelingen voor kinderen
Voor kinderen gelden aangepaste aanbevelingen, afhankelijk van hun leeftijd en energiebehoefte (2).
Bronnen:
(2) World Health Organization. (2021). Salt reduction. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/salt-reduction
Gevolgen van te veel zout
Hoge bloeddruk
Een te hoge zoutinname kan leiden tot hoge bloeddruk, wat op zijn beurt het risico op hart- en vaatziekten en beroertes verhoogt (3).
Nierproblemen
Een teveel aan zout kan ook de nieren belasten, wat kan leiden tot nierstenen en nierfalen (4).
Bronnen:
(3) He, F. J., & MacGregor, G. A. (2009). A comprehensive review on salt and health and current experience of worldwide salt reduction programmes. Journal of Human Hypertension, 23(6), 363–384. https://doi.org/10.1038/jhh.2008.144
(4) Curhan, G. C., Willett, W. C., Rimm, E. B., & Stampfer, M. J. (1993). A prospective study of dietary calcium and other nutrients and the risk of symptomatic kidney stones. The New England Journal of Medicine, 328(12), 833–838. https://doi.org/10.1056/NEJM199303253281203
Gevolgen van te weinig zout
Hyponatriëmie
Een te lage zoutinname kan leiden tot hyponatriëmie, een aandoening waarbij het natriumgehalte in het bloed te laag is. Dit kan leiden tot symptomen zoals misselijkheid, hoofdpijn, verwardheid en in ernstige gevallen zelfs coma en overlijden (5).
Verstoorde spier- en zenuwfuncties
Een tekort aan zout kan ook leiden tot spierkrampen en een verstoorde zenuwfunctie, wat kan resulteren in algemene zwakte en vermoeidheid (6).
Bronnen:
(5) Upadhyay, A., Jaber, B. L., & Madias, N. E. (2006). Incidence and prevalence of hyponatremia. The American Journal of Medicine, 119(7), S30–S35. https://doi.org/10.1016/j.amjmed.2006.05.005
(6) Rabelink, T. J., & Koomans, H. A. (1999). Salt intake and neurogenic hypertension: why is the neural control of sodium homeostasis so prone to hypertensive derangements? Journal of Hypertension, 17(12), 1719–1721. https://doi.org/10.1097/00004872-199917120-00001
Hoe zoutinname te beheren
Eet minder bewerkte voedingsmiddelen
Bewerkte voedingsmiddelen, zoals kant-en-klaarmaaltijden, snacks en ingeblikt voedsel, bevatten vaak grote hoeveelheden zout. Door het verminderen van de consumptie van deze voedingsmiddelen kan de zoutinname aanzienlijk worden verlaagd (7).
Lees voedingsetiketten
Het lezen van voedingsetiketten kan helpen om de zoutinname te beperken door het kiezen van producten met minder natrium (8).
Kook met kruiden en specerijen
Gebruik kruiden en specerijen om smaak toe te voegen aan gerechten in plaats van zout. Dit kan helpen om de zoutinname te verminderen zonder in te boeten aan smaak (9).
Bronnen:
(7) Ma, Y., He, F. J., & MacGregor, G. A. (2015). High salt intake: Independent risk factor for obesity? Hypertension, 66(4), 843–849. https://doi.org/10.1161/HYPERTENSIONAHA.115.05948
(8) Grimes, C. A., Riddell, L. J., & Nowson, C. A. (2009). Consumer knowledge and attitudes to salt intake and labelled salt information. Appetite, 53(2), 189–194. https://doi.org/10.1016/j.appet.2009.
