Wat wordt onder kwakzalverij verstaan?

Wat is kwakzalverij volgens ons. Deze vraag kregen wij afgelopen week in onze mailbox. Volgens ons is deze definitie als volgt:

1. Het toepassen van niet wetenschappelijke bewezen behandelingen.
2. Een artikel dat wordt verkocht met een niet onderbouwde theorie over de werkzaamheid van een bepaald middel of goed.
3. Een middel dat wordt aangeprezen, zonder dat er een goed onderzoek is gepleegd.
4. De effectiviteit en veiligheid van een artikel of middel niet is onderzocht.
5. Een artikel of middel dat wordt verkocht d.m.v. SPAM met niet bewezen werking.

Volgens De Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse Taal is de definitie:

Een persoon die nutteloze middelen toepast ter genezing van de een of andere ziekte, of middelen beweert te kennen tegen alle mogelijk ziekten, ofwel [iemand] die zulke middelen, meestal met veel ophef, te koop aanbiedt. – onbevoegd beoefenaar van de geneeskunst.

De media staat bol van advertenties van wondermiddelen en artikelen. Volgens de verkoper, heeft iemand die dit koopt hiervan veel baad en zijn bijvoorbeeld zijn rugproblemen opgelost. Of hij of zij is in een mum van tijd super slank. En dit allemaal zonder bewijs.

Een witte jas wil niet zeggen dat iemand een medische claim mag doen. Veel van dit soort advertenties zijn te mooi om waar te kunnen zijn.

Deze wondermiddelen zijn diëten om snel af te vallen, middelen om fit te worden, middelen om je haargroei te bevorderen of magnetisme om allerlei kwalen te bestrijden. En dit wordt allemaal aangeboden zonder enige bewijs.

Ook krijgen wij veel SPAM mail m.b.t. wondermiddelen en artikelen. Onze policy hierin is nu dat wij hierover schrijven en melding maken bij de AFM. Wij vragen niet om deze SPAM, deze wordt ons ongevraagd toegestuurd! Wij schrijven heel scherp wat wij ongevraagd via de email ontvangen!

Als je meer informatie wil hebben over kwakzalverij

• De Studiekring voor de Kritische Evaluatie van Pseudo-wetenschap en het Paranormale (SKEPP)
• Stichting Skepsis
• Vereniging tegen de Kwakzalverij

Signalen die zouden wijzen op kwakzalverij

1. Claims worden direct aan de media gericht, zonder bewijs dat er peer review heeft plaatsgevonden
2. Het werk van de aanbieder zou worden onderdrukt of genegeerd door de gevestigde wetenschap
3. Het gebruik van woorden als “wetenschappelijke doorbraak”, “exclusief product”, “geheim bestanddeel” of “eeuwenoude remedie”.
4. Het stuk staat vol met getuigenissen en anekdotes
5. Eeuwenoude behandelingen en middeltjes zouden effectief zijn omdat ze de eeuwen hebben doorstaan
6. Pogingen om geloofwaardigheid te kweken: witte jassen, medische titulatuur, ‘academies’ en ‘instituten’
7. Er worden geen bijwerkingen genoemd of de resultaten klinken te goed om waar te zijn
8. Simplistische redeneringen om leken om de tuin te leiden
9. Het gebruik van beroemdheden, en pogingen om zich te associëren met bekende bonafide wetenschappers
10. “De eerbiedwaardige medische traditie van off-label-gebruik”: men claimt met het nieuwe gebruik van een bestaand middel niets anders te doen dan wat artsen doen die een middel voorschrijven voor een aandoening waarvoor dit niet is geregistreerd bij de toelatingsinstanties.
11. Er worden producten verkocht: websites en tijdschriften beweren onafhankelijke informatie te geven, maar gebruiken diezelfde informatie om hun producten te verkopen
12. Misleidende interpretaties van (gepubliceerde) onderzoeken of compleet onjuiste claims dat iets werkt
13. Dit is op zichzelf geen bewijs van kwakzalverij, maar vaak bevatten folders en websites allerlei kleine lettertjes die precies het tegenovergestelde beweren van wat de tekst lijkt te zeggen. Er staan dan uitgebreide disclaimers dat de tekst geen medisch advies is en ook niet zo moet worden geïnterpreteerd.
14. ‘Niet goed, geld terug’-garantie
15. “We staan aan jouw kant” (tegen de gevestigde instellingen, die de consument bepaalde informatie zouden onthouden om hun eigen belangen te beschermen).