Ondergewicht is een gezondheidsprobleem dat vaak over het hoofd wordt gezien, vooral in een samenleving waar overgewicht en obesitas steeds meer aandacht krijgen. Ondergewicht kan echter ook negatieve gevolgen hebben voor iemands gezondheid en welzijn. In dit artikel bespreken we wat ondergewicht is, de oorzaken en symptomen, en hoe het kan worden aangepakt.
Wat is ondergewicht?
Ondergewicht wordt gedefinieerd als een lager lichaamsgewicht dan wat als gezond wordt beschouwd voor een bepaalde leeftijd, geslacht en lengte. Dit wordt meestal bepaald met behulp van de Body Mass Index (BMI), een maatstaf die het lichaamsgewicht in verhouding tot de lichaamslengte uitdrukt. Een BMI lager dan 18,5 wordt beschouwd als ondergewicht (1).
Bronnen:
(1) World Health Organization. (2021). Body mass index – BMI. https://www.euro.who.int/en/health-topics/disease-prevention/nutrition/a-healthy-lifestyle/body-mass-index-bmi
Oorzaken van ondergewicht
Er zijn verschillende oorzaken van ondergewicht, waaronder:
2.1. Genetische factoren Sommige mensen hebben van nature een snellere stofwisseling of een lager lichaamsgewicht vanwege genetische factoren (2).
2.2. Medische aandoeningen Bepaalde medische aandoeningen, zoals schildklierproblemen, diabetes of kanker, kunnen leiden tot gewichtsverlies en ondergewicht (3).
2.3. Eetstoornissen Eetstoornissen zoals anorexia nervosa of boulimia nervosa kunnen ondergewicht veroorzaken door extreme caloriebeperking en/of ongezond eetgedrag (4).
2.4. Ondervoeding Een onvoldoende inname van calorieën en voedingsstoffen kan leiden tot ondergewicht (5).
Bronnen:
(2) Genetic and Rare Diseases Information Center. (2021). Familial partial lipodystrophy. https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/7032/familial-partial-lipodystrophy
(3) MedlinePlus. (2021). Unexplained weight loss. https://medlineplus.gov/ency/article/003107.htm
(4) National Eating Disorders Association. (2021). Anorexia nervosa. https://www.nationaleatingdisorders.org/learn/by-eating-disorder/anorexia
(5) World Health Organization. (2021). Malnutrition. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/malnutrition
Symptomen en gevolgen van ondergewicht
Ondergewicht kan leiden tot verschillende symptomen en gezondheidsproblemen, zoals:
3.1. Verminderde immuniteit Mensen met ondergewicht kunnen vatbaarder zijn voor infecties en ziekten vanwege een verzwakt immuunsysteem (6).
3.2. Vermoeidheid en zwakte
Ondergewicht kan leiden tot een gebrek aan energie en kracht, wat resulteert in vermoeidheid, zwakte en verminderde lichamelijke prestaties (7).
3.3. Osteoporose Mensen met ondergewicht hebben een verhoogd risico op osteoporose, een aandoening waarbij de botten zwakker en brozer worden, wat het risico op botbreuken verhoogt (8).
3.4. Vruchtbaarheidsproblemen Ondergewicht kan hormonale onbalans veroorzaken en de vruchtbaarheid bij zowel mannen als vrouwen beïnvloeden (9).
3.5. Groei- en ontwikkelingsproblemen Bij kinderen en adolescenten kan ondergewicht de groei en ontwikkeling vertragen, wat kan leiden tot een lagere lichaamslengte en vertraagde puberteit (10).
Bronnen:
(6) National Institutes of Health. (2018). Nutrition and immune function. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6340979/
(7) World Health Organization. (2021). Malnutrition. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/malnutrition
(8) National Institutes of Health. (2021). Osteoporosis. https://www.bones.nih.gov/health-info/bone/osteoporosis
(9) American Society for Reproductive Medicine. (2018). Weight and fertility. https://www.reproductivefacts.org/news-and-publications/patient-fact-sheets-and-booklets/documents/fact-sheets-and-info-booklets/weight-and-fertility/
(10) World Health Organization. (2021). Adolescent nutrition. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/adolescent-nutrition
Behandeling van ondergewicht
De behandeling van ondergewicht varieert afhankelijk van de onderliggende oorzaak en kan bestaan uit:
4.1. Dieetveranderingen Het verhogen van de calorie- en voedingsstoffeninname, evenals het eten van gezonde, voedzame maaltijden, kan helpen bij het bereiken van een gezond gewicht (11).
4.2. Oefening Krachttraining en spieropbouwende oefeningen kunnen helpen bij het opbouwen van spiermassa en het verhogen van het lichaamsgewicht op een gezonde manier (12).
4.3. Medische behandeling Als ondergewicht wordt veroorzaakt door een medische aandoening, kan behandeling van die aandoening helpen bij het herstellen van een gezond gewicht (13).
4.4. Therapie In het geval van eetstoornissen kan psychologische begeleiding en therapie noodzakelijk zijn om gezonde eetgewoonten en een positief zelfbeeld te bevorderen (14).
Bronnen:
(11) Academy of Nutrition and Dietetics. (2018). Healthy weight gain. https://www.eatright.org/health/weight-loss/your-health-and-your-weight/healthy-weight-gain
(12) American College of Sports Medicine. (2011). Resistance training for health and fitness. https://www.acsm.org/docs/brochures/resistance-training.pdf
(13) MedlinePlus. (2021). Unexplained weightloss. https://medlineplus.gov/ency/article/003107.htm
(14) National Eating Disorders Association. (2021). Treatment. https://www.nationaleatingdisorders.org/learn/treatment
Preventie van ondergewicht
Preventie van ondergewicht kan verschillende strategieën omvatten, zoals:
5.1. Regelmatige controle Regelmatige gezondheidscontroles kunnen helpen bij het vroegtijdig opsporen van problemen die kunnen leiden tot ondergewicht, zoals medische aandoeningen of voedingsproblemen (15).
5.2. Gezond dieet Het handhaven van een gezond en evenwichtig dieet, rijk aan voedingsstoffen en calorieën, kan helpen om een gezond gewicht te behouden (16).
5.3. Bewustwording van eetstoornissen Vroegtijdige opsporing en behandeling van eetstoornissen kunnen helpen om de schadelijke gevolgen van ondergewicht te voorkomen (17).
5.4. Gezonde levensstijl Een gezonde levensstijl, inclusief lichaamsbeweging en stressmanagement, kan bijdragen aan het behoud van een gezond gewicht (18).
Bronnen:
(15) U.S. Department of Health and Human Services. (2021). Preventive care benefits. https://www.healthcare.gov/preventive-care-benefits/
(16) World Health Organization. (2021). Healthy diet. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/healthy-diet
(17) National Eating Disorders Association. (2021). Prevention. https://www.nationaleatingdisorders.org/learn/prevention
(18) American Heart Association. (2021). Staying active to control weight. https://www.heart.org/en/healthy-living/fitness/staying-motivated/staying-active-to-control-weight
Conclusie
Ondergewicht is een belangrijk gezondheidsprobleem dat niet over het hoofd mag worden gezien. Door de oorzaken, symptomen en gevolgen van ondergewicht te begrijpen, kunnen we beter inspelen op de behoeften van mensen die met deze aandoening te maken hebben en preventieve maatregelen nemen om ondergewicht te voorkomen. Een combinatie van dieetveranderingen, lichaamsbeweging, medische behandeling en therapie kan helpen om een gezond gewicht te bereiken en te behouden.
