Acne is verzamelwoord voor een aantal huidaandoeningen, die gekenmerkt worden door puistjes. Deze puistjes komen en meest voor op de schouders, armen, nek en gezicht en worden veroorzaak door een overmatige productie van talg. In de menselijke huid zijn miljoenen talgklieren aanwezig. De functie van een talgklier is beschermen van de huid en haar tegen uitdroging infectie door bacteriën en schimmels. Door de poriën in de huid komt het talg naar buiten. In de pubertijd, wordt er meer talg geproduceerd, onder invloed van de geslachtshormonen.
De talgproductie is afhankelijk van de hormoonhuishouding en leeftijd. Te veel talg geeft aanleiding tot acne. Talg bestaat vooral uit vetzuur en esters. Talgklieren bevinden zich telkens naast haarwortels. Daarnaast zijn er ook speciale talgklieren die in onbehaarde delen voorkomen, zoals de ogen en de geslachtsdelen om die te beschermen tegen uitdroging en infecties.
Deze talgophopingen veroorzaken mee-eters, die te herkennen zijn aan de zwarte (blackheads), of witte puntjes (whiteheads) in de poriën. In deze “mee-eters” bevindt zich de bacterie Propionibacterium acnes die prikkelende stoffen produceert en ontstekingsverschijnselen oproept. Rode knobbeltjes verschijnen, die na infectie met Staphylococcus aureus ook etterige puisten en abcessen op gezicht, lichaam en vooral op de rug kunnen vormen
Iedereen heeft ooit in zijn leven te maken gehad met een vorm van Acne en stuk voor stuk zijn wij dan, ook ervaringsdeskundige.
Acne begint bij het inreden van de puberteit. Jongens hebben over het algemeen meer last van Acne dan meisjes. De overmatige talgproductie wordt namelijk gestimuleerd door de mannelijke hormonen (androgenen). Acne kan littekens veroorzaken.
Meisjes kunnen al rond hun achtste jaar last van puistjes krijgen, jongens meestal pas rond hun veertiende. Hormonen en erfelijke aanleg kunnen een rol spelen. Puistjes zijn meestal het ergst tussen je zestiende en negentiende jaar. Daarna ben je er meestal van af. Dat geldt niet voor iedereen: sommige mensen kunnen tot na hun dertigste nog last van ‘jeugdpuistjes’ hebben. Mensen die erg aan acne hebben geleden, dragen daar overigens wel vaak levenslang de littekens van mee, in de vorm van putjes en huidonregelmatigheden.
Acne is medisch gezien ongevaarlijk, maar het is vooral ontsierend. Voor de persoon kan dit een grote psychische belasting betekenen.
De grondoorzaak van acne is hormonaal Ook genetische aanleg lijkt een rol te spelen. Mensen met acne hebben veelal een vette/glimmende huid. Hogere talgproductie zorgt voor een opstopping in de talgklieren waardoor er gemakkelijk ontstekingen ontstaan, vooral als het weefsel wordt beschadigd door uitknijpen. Acne is te behandelen en soms te voorkomen. De huisarts kan vaak al veel doen en zal zo nodig ook naar een dermatoloog, huidtherapeut of schoonheidsspecialist verwijzen.
Op acne gelijkende aandoeningen
- Een heel heftig verlopende vorm van acne, met koorts, gewrichtsklachten en grote abcessen heet acne fulminans (komt zelden voor).
- Langdurig gebruik van huidzalven met corticosteroïden kan pustels op en rond de mond veroorzaken. Dit wordt wel dermatitis perioralis genoemd.
- Ook door blootstelling aan dioxine en verwante stoffen kan een sterk op acne gelijkend beeld ontstaan, chlooracne genoemd. Een voorbeeld hiervan is het gelittekende gezicht van de Oekraïense president Joesjtsjenko, die een dioxinevergiftiging opliep.
- Ook rosacea lijkt op acne; hierbij treden wel pusteltjes op en teleangiectasiën maar geen comedonen.
- De zogenaamde majorca-acne is een aan de haarzakjes gerelateerde aandoening van de huid die waarschijnlijk ontstaat door zonlichtexpositie in combinatie met het gebruik van zonnebrandcrèmes.
[…] mee-eter (medisch: comedo, van Latijn: com: mee, edo: eten) is een ophoping van hoorn gemengd met talg in de uitmonding van het haarzakje. De zwarte kleur berust op het melanine bevattend keratine. […]