Acne is een verzamelnaam voor een reeks huidaandoeningen, gekarakteriseerd door het optreden van puistjes. Deze puistjes verschijnen vaak op de schouders, armen, nek en het gezicht. De oorzaak van acne is vaak een overmatige talgproductie.
Talgklieren, in grote aantallen aanwezig in de menselijke huid, hebben als functie de huid en het haar te beschermen tegen uitdroging en infecties door bacteriën en schimmels. Via poriën in de huid wordt het talg naar buiten geleid.
Tijdens de puberteit kan er onder invloed van geslachtshormonen een verhoogde talgproductie ontstaan. Dit kan resulteren in een verhoogde kans op acne, aangezien overtollige talg kan leiden tot verstoppingen in de poriën en uiteindelijk tot de vorming van puistjes.
Talgproductie en de Vorming van Acne
De talgproductie in ons lichaam wordt beïnvloed door factoren zoals onze hormoonbalans en leeftijd. Wanneer er te veel talg wordt geproduceerd, kan dit leiden tot acne. Talg is voornamelijk samengesteld uit vetzuren en esters. Talgklieren bevinden zich meestal naast haarzakjes, maar er zijn ook specifieke talgklieren die voorkomen op haarloze delen van het lichaam, zoals de ogen en geslachtsdelen, om deze te beschermen tegen uitdroging en infecties.
Overmatige talgproductie kan leiden tot ophopingen, bekend als mee-eters. Deze kunnen herkend worden aan zwarte (blackheads) of witte (whiteheads) stipjes in de poriën. In deze mee-eters bevindt zich de bacterie Propionibacterium acnes, die prikkelende stoffen produceert en ontstekingen kan veroorzaken. Dit resulteert in de vorming van rode bultjes, die na infectie met de bacterie Staphylococcus aureus kunnen uitgroeien tot etterige puisten en abcessen. Deze kunnen voorkomen op het gezicht, lichaam en vooral op de rug.
Het is een feit dat bijna iedereen op een bepaald moment in zijn leven te maken krijgt met een vorm van acne. Dit maakt ons allen in zekere zin ervaringsdeskundigen op het gebied van deze veelvoorkomende huidaandoening.
Puberteit
Acne begint vaak rond de puberteit. Over het algemeen ervaren jongens meer last van acne dan meisjes. Dit komt omdat de overmatige talgproductie gestimuleerd wordt door mannelijke hormonen, ook wel androgenen genoemd. Een van de nadelige gevolgen van acne is dat het littekens kan veroorzaken.
Meisjes kunnen al vanaf hun achtste jaar te maken krijgen met puistjes, terwijl jongens meestal pas rond hun veertiende last krijgen. Factoren zoals hormonen en erfelijke aanleg kunnen een rol spelen. Puistjes zijn meestal het meest intens tussen de leeftijd van zestien en negentien jaar. Daarna verdwijnen ze meestal, hoewel dit niet voor iedereen geldt: sommige mensen kunnen nog tot na hun dertigste last hebben van ‘jeugdpuistjes’. Mensen die in hun jeugd ernstige acne hebben gehad, dragen vaak levenslang de littekens hiervan met zich mee, zichtbaar als putjes en oneffenheden in de huid.
Hoewel acne medisch gezien ongevaarlijk is, kan het ontsierend zijn en een grote psychische belasting voor de betrokken persoon betekenen.
Behandeling
Acne, een veelvoorkomende huidaandoening, is voornamelijk het resultaat van hormonale veranderingen in het lichaam. Het is echter ook waargenomen dat genetische factoren een belangrijke rol spelen bij het ontstaan van deze aandoening.
Een kenmerkend symptoom van acne is een huid die vettig of glanzend lijkt, wat te wijten is aan een verhoogde talgproductie. Wanneer deze talgproductie overactief wordt, kan het leiden tot een blokkade in de talgklieren. Deze opstoppingen kunnen gemakkelijk leiden tot ontstekingen, vooral als het huidweefsel beschadigd raakt door bijvoorbeeld het uitknijpen van puistjes.
Ondanks het ongemak en de mogelijke invloed op het zelfbeeld, kan acne worden behandeld en in sommige gevallen zelfs worden voorkomen. Eerstelijns hulp kan vaak door een huisarts worden geboden. Afhankelijk van de ernst en aard van de acne, kan de huisarts besluiten om de patiënt door te verwijzen naar een specialist, zoals een dermatoloog, huidtherapeut of schoonheidsspecialist, voor verdere behandeling.
Op acne gelijkende aandoeningen
Er zijn meerdere huidaandoeningen die sterk lijken op acne, hoewel hun oorzaken en symptomen kunnen verschillen:
- Acne Fulminans: Dit is een uiterst heftige variant van acne, gepaard met symptomen zoals koorts, gewrichtspijn en grote abcessen. Acne fulminans is echter zeldzaam.
- Dermatitis Perioralis: Langdurig gebruik van huidcrèmes met corticosteroïden kan pustels rond de mond veroorzaken, een aandoening die dermatitis perioralis wordt genoemd.
- Chlooracne: Blootstelling aan chemicaliën zoals dioxine kan ook een huidaandoening veroorzaken die sterk lijkt op acne, genaamd chlooracne. Een bekend voorbeeld is het littekengelaat van de voormalige Oekraïense president Viktor Joesjtsjenko, die een dioxinevergiftiging opliep.
- Rosacea: Deze huidaandoening lijkt ook op acne, met symptomen zoals pustels en teleangiëctasieën (verwijde bloedvaatjes). Echter, in tegenstelling tot acne, komen er bij rosacea geen comedonen (mee-eters) voor.
- Majorca-Acne: Ook wel bekend als Mallorca-acne, deze huidaandoening is gerelateerd aan haarzakjes en ontstaat vermoedelijk door blootstelling aan zonlicht in combinatie met het gebruik van zonnebrandcrèmes.
