Hormonen zijn signaalstoffen die door endocriene klieren via de bloedbaan aan doelcellen of -organen worden afgegeven. Dit in tegenstelling tot neurotransmitters waarvan het effect (meestal) optreedt op de plaats van afgifte (de synaps). Ook feromonen zijn chemische boodschappers, maar dan tussen verschillende individuen van dezelfde soort. Ook planten maken hormonen.
Oorspronkelijk werd onder een hormoon uitsluitend een product van een endocriene klier verstaan.
Het woord hormoon komt van het Griekse hormao dat ‘in beweging zetten’ betekent.
Alle hormonen hebben een regelfunctie in het lichaam en maken deel uit van soms eenvoudige, soms complexe regelsystemen. Hoe ‘weet’ een klier of hij meer of juist minder hormoon moet afgeven? Hiervoor maakt het lichaam meestal gebruik van negatieve terugkoppeling. Een belangrijk deel van de hersenen dat hierbij betrokken is, is de hypothalamus. Deze ‘meet’ de hoeveelheden van verschillende hormonen in de bloedbaan en reageert hierop door zelf hormonale of neurale berichten af te geven aan de endocriene klieren (vooral de hypofyse). Deze berichten geven dan aan of de productie van het hormoon gestimuleerd of geremd moet worden. Een voorbeeld:
Het hormoon T4 (tetrajoodthyronine of thyroxine) wordt in de schildklier geproduceerd als reactie op het hormoon TSH (thyreoïdstimulerend hormoon) dat door de hypofyse wordt afgegeven. Het hormoon TSH wordt op zijn beurt weer geproduceerd als reactie op TRH (TSH-releasing hormone) dat door de hypothalamus wordt afgescheiden. Deze meet tegelijk de concentratie T4 in het bloed. Gaat deze concentratie over een bepaalde (drempel)waarde heen, dan wordt de productie van TRH (en daarmee van TSH en T4) geremd.
Een ander voorbeeld van negatieve terugkoppeling is te vinden bij testosteron.
[…] talgproductie is afhankelijk van de hormoonhuishouding en leeftijd. Te veel talg geeft aanleiding tot acne. Talg bestaat vooral uit vetzuur en esters. […]